Select your language TH EN

เภสัชวัตถุ พืชวัตถุ thai-herbs.thdata.co thdata.co

อาการปวด เคล็ด ขัด ยอก อาการประจำเดือน ขับ ฟอกโลหิตระดู อาการแพ้ อักเสบจากแมลงสัตว์กัดต่อย APOCYNACEAE วงศ์ตีนเป็ด วงศ์ไม้ลั่นทม วงศ์โมก พืชจำพวกเถาเครือ

อ่านบทความอัตโนมัติ

ชื่อไทย: เถาเกล็ดนาคราช

ชื่อท้องถิ่น: กีบม้าลม (เชียงใหม่)/ เกล็ดนาคราช (เชียงใหม่, ระนอง)/ เบี้ยไม้ (ภาคเหนือ)/ ปรือเปราะ (เขมร)

ชื่อสามัญ: -

ชื่อวิทยาศาสตร์: Dischidia imbricata (Blume) Steud.

ชื่อวงศ์: APOCYNACEAE และอยู่ในวงศ์ย่อย SCLEPIADOIDEAE-ASCLEPIADACEAE

สกุล: Dischidia

สปีชีส์: imbricata

ชื่อพ้อง:

-Dischidia depressa C.B.Clarke ex King & Gamble

-Conchophyllum imbricatum Blume

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์:

ต้นเกล็ดนาคราช เป็นไม้เถาเลื้อยที่ชอบเกาะไต่ไปตามต้นไม้อื่น ตามกลีบหิน หรือบนไหล่เขา ลักษณะคล้ายกับงูเหลือม และจะมีเกล็ดเล็ก ๆ ลายตลอดเถา เป็นสีด่าง ๆ เหลืองขาว ลำต้นมีลักษณะเล็กเรียว ลำต้นเป็นข้อและจะมีรากงอกออกมา รากมีลักษณะเป็นฝอยเล็ก ๆ ชอบเกาะตามหิน ทุกส่วนมีน้ำยางสีขาว

ใบ เป็นใบเดี่ยว ใบจะออกเรียงตรงข้ามกันเป็นคู่ ๆ บริเวณข้อของลำต้น ลักษณะของใบเป็นรูปโล่คล้ายกระทะคว่ำ ปลายใบเว้าตื้น ๆ โคนใบตัด ใบมีขนาดกว้างประมาณ 1-3 เซนติเมตร และยาวประมาณ 1.5-4 เซนติเมตร หรือรูปกลมแบนหรือนูน เนื้อใบเป็นตุ่มเหมือนกับมีถุงลมอยู่ข้างใน ลักษณะอวบน้ำ มองไม่เห็นเส้นใบ แต่มักมีแถบสีม่วงแกมเขียวจากโคนไปจนถึงประมาณกึ่งกลางใบ ท้องใบเป็นสีแดงคล้ำหรือสีม่วง ขอบใบเป็นสีเขียว ขอบใบมักเกยกันเล็กน้อย ก้านใบยาวประมาณ 1 มิลลิเมตร อยู่ลึกเข้าไปทางด้านล่างประมาณ 1 มิลลิเมตร ทำให้โคนใบทั้งคู่เกยปิดลำต้น และในสภาวะแห้งแล้งจะเกยกันมากขึ้น

ดอก ออกดอกเป็นช่อกระจะขนาดเล็ก โดยจะออกตามซอกใบ ก้านช่อดอกยาวได้ถึง 4 เซนติเมตร ปลายก้านมักแยกเป็นแกนช่อดอก 2-4 แกน ดอกย่อยมีขนาดเล็ก จะออกบริเวณปลายสุดของแกนครั้งละประมาณ 1-5 ดอก ดอกจะออกที่ปลายแกนช่อดอกเดิมได้หลายครั้ง ดอกมีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 3 มิลลิเมตร ส่วนก้านดอกย่อยยาวประมาณ 3 มิลลิเมตร กลีบดอกและกลีบรองกลีบดอกมีอย่างละ 5 กลีบ โคนกลีบดอกเชื่อมติดกันเป็นรูปคนโทหรือรูปไข่ ปลายแยกเป็น 5 แฉก แฉกลึกประมาณ 1 มิลลิเมตร กลีบดอกเป็นสีขาวหรือสีเหลืองอ่อน ข้างในกลีบดอกมีขนยาวสีขาว ชี้ลง และมีเกสรเพศผู้ 5 อัน เชื่อมติดกันอยู่ เส้าเกสรประกอบด้วยรยางค์ 5 อัน สีนวลอมน้ำตาลอ่อน ติดกันเป็นรูปกรวยคว่ำ กลุ่มเรณูติดกันเป็นคู่ ก้านกลุ่มเรณูมีลักษณะแบนและใส แผ่นยึดก้านเป็นสีน้ำตาลเข้ม รังไข่มี 2 อัน แยกออกจากกัน แต่ติดกันตรงปลาย

ผล ลักษณะเป็นฝักรูปทรงกระบอก ยาวประมาณ 2-3 เซนติเมตร เมื่อฝักแก่จะแตกออกตามตะเข็บเป็นแนวเดียว ภายในมีเมล็ดจำนวนมาก เมล็ดมีขนาดเล็กเป็นสีน้ำตาลและมีกระจุกขนยาวเป็นพู่สีขาวคล้ายเส้นไหมที่ปลายด้านหนึ่ง

สภาพนิเวศวิทยา: พบตามไหล่เขาทั่วไป ตามป่าเบญจพรรณ ป่าเต็งรัง ป่าสน ตลอดจนป่าเลน

ถิ่นกำเนิด: อินโดจีนไปจนถึงมาเลเซียตะวันตก

การกระจายพันธุ์: อัสสัม, เกาะบอร์เนียว, จาวา, มาลายา, เมียนมาร์, สุมาตรา, ไทย, เวียดนาม

การปลูกและการขยายพันธุ์: ขยายพันธุ์โดยการแยกลำต้น

สรรพคุณ:

-ตำรายาไทย

*เถา รสเย็น สรรพคุณ แก้พิษตะขาบ แมงป่อง แก้พิษงู และถอนพิษต่างๆ คั่วให้เหลือง ดองสุรา สรรพคุณ ขับโลหิตระดู แก้ปวดเอวปวดหลัง เนื่องจากโลหิตระดูไม่ปกติ

องค์ประกอบทางเคมี: -

การศึกษาทางเภสัชวิทยา: -

การศึกษาทางพิษวิทยา: -

การใช้ประโยชน์:

-ตำรายาพื้นบ้านล้านนาจะใช้น้ำคั้นจากใบเป็นยาทาแก้กลากเกลื้อน

-ตำรายาพื้นบ้านอีสานจะใช้เกล็ดนาคราชทั้งเป็นยาเย็น นำมาแช่กับน้ำอาบเป็นยาแก้ไข้

-อาการแผลผุพอง ใช้ใบสดนำมาตำให้ละเอียด ใช้เป็นยาพอกบริเวณที่เป็นแผลพุพองทั่วไป

-อาการพิษจากแมลงสัตว์กัดต่อย ใช้เถานำมาใช้ฝนกับเหล้าใช้ทารักษาพิษแมงป่อง พิษตะขาบ พิษจากอสรพิษขบกัด และพิษจากแมลงสัตว์กัดต่อย ใช้เป็นยาเย็นและถอนพิษได้ดี

-ช่วยขับระดูสตรี ใช้เถานำมาหั่นเป็นชิ้นเล็ก ๆ แล้วนำไปคั่วไฟให้เหลือง ใช้ดองกับเหล้ากินรักษาอาการปวดเอวและสันหลังอันเนื่องมาจากเลือดระดูไม่ปกติ และเป็นยาขับเลือดระดูของสตรี