Select your language TH EN

เภสัชวัตถุ พืชวัตถุ thai-herbs.thdata.co thdata.co

อาการท้องเสีย SALICACEAE วงศ์สนุ่น วงศ์หลิว พืชจำพวกต้น

อ่านบทความอัตโนมัติ

ชื่อไทย: ตะขบไทย

ชื่อท้องถิ่น: ตะขบควาย (ภาคกลาง)/ มะเกว๋นควาย (ภาคเหนือ)/ครบ (ปัตตานี)/ กือคุ (มลายู ปัตตานี)

ชื่อสามัญ: Coffee plum, Indian cherry, Indian plum, East Indian plum, Rukam, Runeala plum

ชื่อวิทยาศาสตร์: Flacourtia jangomas (Lour.) Raeusch.

ชื่อวงศ์: SALICACEAE

สกุล: Flacourtia

สปีชีส์: jangomas

ชื่อพ้อง:

-Flacourtia cataphracta Roxb. ex Willd.

-Rumea jangomas (Lour.) Spreng.

-Stigmarota jangomas Lour.

-Xylosma borneensis Ridl.

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์:

ต้นตะขบไทย เป็นไม้ยืนต้นผลัดใบขนาดเล็กถึงขนาดกลาง แตกกิ่งก้านสาขาที่เรือนยอดของต้น เรือนยอดเป็นรูปไข่ทึบ โคนต้นเป็นพูพอน เปลือกต้นเป็นสีน้ำตาลอ่อนอ่อน แตกเป็นแผ่นบาง ๆ

ใบ เป็นใบเดี่ยว ออกเรียงเวียนสลับ ลักษณะของใบกลมคล้ายกับใบพุทรา โดยมีลักษณะเป็นรูปรี รูปไข่แกมรูปขอบขนาน หรือรูปหอกกลับ ปลายใบเรียวแหลม โคนใบมนหรือสอบ ส่วนขอบใบจักตื้น ใบมีขนาดกว้างประมาณ 3.5-5 เซนติเมตร และยาวประมาณ 8-13 เซนติเมตร แผ่นใบบางเป็นสีเขียว ผิวใบด้านบนเป็นสีเขียวเป็นมัน

ดอก ออกดอกเป็นสีขาวอมเหลืองและมีกลิ่นหอม ออกดอกเป็นช่อแบบช่อกระจะสั้นตามซอกใบ ดอกเป็นแบบแยกเพศ อยู่ต่างต้นกัน ดอกเพศผู้มีกลีบดอก 5 กลีบ และมีกลีบเลี้ยง 5 กลีบ สีเขียว มีขนทั้งสองด้าน มีเกสรเพศผู้จำนวนมาก ส่วนดอกเพศเมียจะคล้ายกับดอกเพศผู้ มีรังไข่เป็นรูปคนโท เกสรเพศเมียมี 2 พู

ผล ลักษณะเป็นผลสดแบบมีเนื้อ ลักษณะของผลเป็นลูกกลม ๆ ขนาดเท่าลูกพุทรา ขนาดประมาณ 1.5-2.5 เซนติเมตร ผลเมื่อสุกเป็นสีแดงหรือสีม่วง เมื่อแก่เป็นสีดำ ผลมีรสหวานฝาดเล็กน้อย ภายในมีเมล็ดหลายเมล็ด

สภาพนิเวศวิทยา: พบขึ้นได้ตามป่าราบ ป่าโปร่ง ป่าดิบแล้ง และตามป่าผลัดใบ ที่ความสูงจากระดับน้ำทะเลประมาณ 300-800 เมตร

ถิ่นกำเนิด: อัสสัม จีน เมียนมาร์

การกระจายพันธุ์: อัสสัม บังกลาเทศ จีนกลางตอนใต้ จีนตะวันออกเฉียงใต้ เทือกเขาหิมาลัยตะวันออก ไหหลำ เมียนมาร์ เกาะบอร์เนียว กัมพูชา หมู่เกาะคุก ฟิจิ อินเดีย จาวา เคนยา ลาว มลายู มอริเชียส นิวแคลิโดเนีย นิโคบาร์ ควีนส์แลนด์ เรอูนียง เซเชลส์ แทนซาเนีย ไทย ตรินิแดด - โตเบโกเว เนซุเอลา เวียดนาม หมู่เกาะวินด์เวิร์ด

การปลูกและการขยายพันธุ์: ขยายพันธุ์โดยการเพาะเมล็ด

สรรพคุณ:

-ตำรายาไทย

*เนื้อไม้ รสฝาด สรรพคุณ แก้ท้องร่วง แก้บิดมูกเลือด

*ราก รสฝาด สรรพคุณ กล่อมเสมหะ และอาจม

*ใบ รสฝาดเอียน สรรพคุณ ขับเหงื่อ

องค์ประกอบทางเคมี: -

การศึกษาทางเภสัชวิทยา:-

การศึกษาทางพิษวิทยา:-

การใช้ประโยชน์:

-ผลสุก มีรสฝาดหวาน ใช้รับประทานได้

-ตะขบไทยเป็นไม้ชนิดหนึ่งที่สามารถนำใบมาใช้ในการย้อมสีได้ โดยใช้อัตราส่วนของใบสดต่อน้ำ 1:2 เมื่อนำไปสกัดใช้ใบสด 15 กรัม ย้อมเส้นไหมได้ 1 กิโลกรัม สีเส้นไหมที่ได้จะขึ้นอยู่กับวิธีการสกัดสีและการใช้สารช่วยติดสีชนิดต่าง ๆ ซึ่งการสกัดสีโดยใช้ใบสดนำมาต้มกับน้ำนาน 1 ชั่วโมง กรองเอาแต่น้ำ นำมาย้อมเส้นไหมด้วยวิธีการย้อมร้อน 1 ชั่วโมง และแช่ในสารละลายช่วยติดสีจุนสีหลังย้อมจะได้เส้นไหมสีน้ำตาลเขียว ส่วนการใช้จุนสีขณะย้อมจะได้เส้นไหมสีน้ำตาลเขียวเช่นกัน แต่ถ้านำมาสกัดน้ำสีด้วยวิธีการคั้นเอาน้ำ กรองเอาแต่น้ำ แล้วย้อมเส้นไหมด้วยวิธีการย้อมร้อน และแช่สารละลายช่วยติดสีจุนสีหลังย้อมจะได้เส้นไหมสีเขียวขี้ม้า

-ใช้ปลูกทั่วไป ปลูกเป็นไม้ให้ร่มเงาในสวนผลไม้หรือตามสวนป่าเพื่อเป็นอาหารของนก