Select your language TH EN
เภสัชวัตถุ พืชวัตถุ  thai-herbs.thdata.co thdata.co

อ่านบทความอัตโนมัติ



ชื่อไทย: มะหาด

ชื่อท้องถิ่น: หาด (ทั่วไป)/ หาด (ภาคกลาง)/ หาดขนุน ปวกหาด (เหนือ)/ มะหาดใบใหญ่ (ตรัง)/ กาแย ตะแป ตะแปง (นราธิวาส-มาเลเซีย) 

ชื่อสามัญ: -

ชื่อวิทยาศาสตร์: Artocarpus lakoocha Roxb.

ชื่อวงศ์:  MORACEAE

สกุล: Artocarpus

สปีชีส์:  lakoocha 

ชื่อพ้อง: 

-Artocarpus lacucha Buch.-Ham.

-Artocarpus ficifolius W.T.Wang

-Artocarpus yunnanensis H.H.Hu, Saccus lakoocha

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์:

ต้นมะหาด เป็นไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ สูงประมาณ 15-25 เมตร ไม่ผลัดใบ ทรงพุ่มกลม ลำต้นเปลาตรง เปลือกต้นสีน้ำตาลอมแดงถึงน้ำตาลเข้ม ต้นแก่ผิวจะหยาบและแตกเป็นสะเก็ดเล็กๆ ยอดอ่อนมีขนสีน้ำตาลออกแดงหนาแน่น มีน้ำยางสีขาว 


มะหาด thai-herbs.thdata.co | มะหาด สรรพคุณ สมุนไพร ไทย

ใบ เป็นใบเดี่ยวเรียงแบบสลับระนาบเดียว รูปไข่หรือรูปขอบขนานขนาดกว้างประมาณ 25-30 เซนติเมตร ยาวประมาณ 15-20 เซนติเมตร ปลายใบมน ฐานใบมนหรือแหลมกว้าง อาจเบี้ยวไม่สมมาตร ขอบใบเรียบหรือมีซี่จักเล็กน้อย ใบแก่สีเขียวเข้ม เหนียวคล้ายหนัง ด้านบนมีขนหยาบเล็กน้อย ด้านล่างสีเขียวอมเทา มีขนหยาบสีเหลืองเล็กน้อย เส้นใบข้าง 8-20 คู่ จรดกันที่ขอบใบ เส้นใบย่อยเห็นชัดเจนที่ด้านท้องใบ ก้านใบยาวประมาณ 1.4-3.3 เซนติเมตร มีขนแข็งสีเหลืองหนาแน่น มีหูใบเล็กบาง ขนาด 4-5 เซนติเมตร รูปหอกซึ่งหลุดร่วงเร็วและมีขนปกคลุมหนาแน่น กิ่งก้านค่อนข้างอ่อน อ้วน หนาประมาณ 3-6 มิลลิเมตร ไม่มีรอยแผลวงแหวน 


มะหาด thai-herbs.thdata.co | มะหาด สรรพคุณ สมุนไพร ไทย

ดอก ออกเป็นช่อกลมแน่นสีเหลืองหม่นถึงชมพูอ่อนแบบช่อกระจุก ดอกแยกเพศร่วมต้น ช่อดอกตัวผู้กลม ช่อยาวประมาณ 0.8-2 เซนติเมตร ออกเป็นช่อเดี่ยวที่ซอกหรือช่วงล่างของกิ่งก้าน โคนเชื่อมติดกันเป็นหลอด กลีบเลี้ยงมี 2 พู ลึก เกสรเพศผู้จำนวนมาก ช่อดอกตัวเมียรูปไข่ หรือรูปขอบขนาน มีสีเหลืองอ่อน ออกตามกลีบช่วงบน กว้างประมาณ 0.8-1.2 เซนติเมตร ยาวประมาณ 1.2-2.3 เซนติเมตร ปลายกลีบดอกหยัก ก้านช่อยาวประมาณ 2.5-3.5 เซนติเมตร กลีบเลี้ยง 4 กลีบ


มะหาด thai-herbs.thdata.co | มะหาด สรรพคุณ สมุนไพร ไทย   

ผล ลักษณะเป็นผลสดมีเนื้อ รูปร่างบิดเบี้ยว ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 2.5-8 เซนติเมตร ก้านผลยาวประมาณ 1.2-3.8 เซนติเมตร สีเหลืองอ่อน หรือส้ม ผลแก่สีเหลืองปนน้ำตาล รูปร่างบิดเบี้ยวเป็นตะปุ่มตะป่ำ ผิวนอกมีขนนุ่มคล้ายกำมะหยี่ เนื้อในสีเหลืองเข้มถึงสีชมพู มีเมล็ดรูปขอบขนาน หรือเกือบกลม สีน้ำตาลเทา จำนวนมาก ขนาด 1.2 เซนติเมตร

สภาพนิเวศวิทยา: พบทั่วไปในที่กึ่งโล่งแจ้ง ป่าเต็งรัง ป่าดิบ ป่าเบญจพรรณ ป่าหินปูน ป่าคืนสภาพ ที่สูงจากระดับน้ำทะเล 100-1,800 เมตร

ถิ่นกำเนิด: -

การกระจายพันธุ์: -

การปลูกและการขยายพันธุ์: ขยายพันธุ์โดยการเพาะเมล็ด

สรรพคุณ:

-ตำรายาไทย

*แก่น รสร้อน สรรพคุณ แก้ลมแก้กระษัย ละลายเลือด แก้เส้นเอ็นพิการ ฟองได้จากการต้มเคี่ยว

*เปลือกต้น มีลักษณะคล้ายจาวมะพร้าว เอาผ้าห่อบีบน้ำให้แห้งนำไปย่าง หรือคั่วให้เหลือง เรียกว่า ปวกหาด  รสเมาเบื่อ  สรรพคุณ ขับพยาธิไส้เดือน พยาธิเส้นด้าย พยาธิตัวตืด

องค์ประกอบทางเคมี: 

-แก่น พบสารสำคัญกลุ่มสติลบินอยด์ ได้แก่ resveratrol, 2,4,3,5-tetrahydroxystilbene (oxyresveratrol), สารฟลาโวนอยด์ ได้แก่ artocarpin, norartocarpin, cycloartocarpin, norcycloartocarpin 

-เปลือกต้น พบไตรเทอร์ปีนอยด์ ได้แก่ beta-amyrin acetate, lupeol acetate

-ราก พบสติลบินอยด์ ได้แก่ lakoochin A, lakoochin B 

-เปลือกราก พบฟลาโวนอยด์ เช่น 5,7-dihydroxyflavone-3-O-alpha-L-rhamnoside, galangin-3-O-alpha-L- rhamnoside, kaempferol-3-O-beta-L-xyloside, quercetin-3-O-alpha-L-rhamnoside, ไตรเทอร์ปีนอยด์ lupeol

การศึกษาทางเภสัชวิทยา:

-สารสกัดแก่นมะหาดมีฤทธิ์ขับพยาธิใบไม้ (Haplorchis taichui) ในหลอดทดลอง (ผงปวกหาดจากแก่นมีสารที่ใช้ขับพยาธิคือ oxyresveratrol)

-สารสกัดแก่นมะหาดมีฤทธิ์ยับยั้งเอนไซม์ไทโรซิเนสได้ร้อยละ 92 ที่ความเข้มข้น 3 มิลลิกรัม/มิลลิลิตร (สาร oxyresveratrol มีผลลดความเข้มของเม็ดสีเมลานินในผิวหนังโดยยับยั้งเอนไซม์ไทโรซิเนสทำให้ผิวขาว)

-สาร oxyresveratrol ที่แยกได้จากแก่นมีฤทธิ์ปานกลางในการยับยั้งการเจริญของเชื้อไวรัสสามชนิดในหลอดทดลองได้แก่ ชื้อ HIV และเชื้อไวรัสเริมทั้งสองชนิดคือ HSV1, HSV2

-สาร lakoochin A, lakoochin B จากราก มีฤทธิ์ยับยั้งการเจริญของเชื้อวัณโรค Mycobacterium tuberculosis โดยมีค่า MIC 12.5 และ 50 ไมโครกรัม/มิลลิลิตร ตามลำดับ

-ใบสด เมื่อใช้เตรียมเป็นสูตรอาหารวัวในปริมาณ 5% ร่วมกับอาหารหลักอื่นๆ พบว่าสามารถเพิ่มปริมาณน้ำนมวัวได้ร้อยละ 26.8 และมีปริมาณไขมันในน้ำนมเพิ่มขึ้นร้อยละ 5.7

การศึกษาทางพิษวิทยา: -

การใช้ประโยชน์:

-แก่น นำมาสับเป็นชิ้นเล็ก ๆ ต้มเคี่ยวกับน้ำจนเกิดฟอง ช้อนฟองออก กรองกับผ้าขาวบาง พักสะเด็ดน้ำ แล้วนำมาตากให้แห้งหรือย่างกับไฟ นำมาบดจะได้ผงสีเหลืองเรียกว่า “ปวกหาด”

-เนื้อไม้ ใช้ทำเสา หมอนรองรางรถไฟ สะพาน ด้ามเครื่องมือทางการเกษตร ผืนระนาดเอก ผืนระนาดทุ้ม และลูกโปงลาง เป็นไม้เนื้อหยาบ แข็ง เหนียวและทนทาน ปลวกและมอดไม่ขึ้น สามารถเลื่อย, ไส, ตบแต่งได้ง่าย

-ผลสุก สามารถรับประทานได้ เนื้อเยื่อหุ้มเมล็ดมีรสเปรี้ยวอมหวาน

-ประเทศอินเดีย และเนปาลใช้ เปลือกต้น ต้มน้ำทารักษาสิว ประเทศเนปาลใช้ ใบ เป็นอาหารสัตว์ ช่วยเพิ่มการขับน้ำนม




ข้อมูลในระบบนี้ จัดทำขึ้นเพื่อให้ความรู้ ประกอบการเรียนการสอน | copyright © thai-herbs.thdata.co

สร้างบทความของคุณ โดยวิธีการง่ายๆ



แชร์ข้อมูล




ข้อมูลอื่นๆที่เกี่ยวข้อง