Select your language TH EN

เภสัชวัตถุ พืชวัตถุ thai-herbs.thdata.co thdata.co

โรคผิวหนัง กลากเกลื้อน ชันนะตุ อาการไข้บำรุงธาตุ ร่างกาย กำลัง พืชจำพวกหัวเหง้า

อ่านบทความอัตโนมัติ

ชื่อไทย: กระเช้าผีมด

ชื่อท้องถิ่น: กระเช้ามด กระเช้าสีดา (กรุงเทพฯ)/ กระเช้ามด กระเช้าผีมด (ภาคกลาง)/ปุลิง (เชียงใหม่)/ ผักข้าว ผักห่ามป่าย ผักห่ามหนี (คนเมือง)/ ชั้วมัดหลัว (ม้ง)/ คอหมู่เด๊าะ (กะเหรี่ยงแม่ฮ่องสอน)/ บ่ะหูกว๋าง พ่วน ลำเด่อ (ลั้วะ)/ เจี่ยต้าสู่ เอ่อเย่หม่าเอ๋อหลิน เฮยเมี่ยนฝังจี่ มู่ฝังจี่ (จีนกลาง)

ชื่อสามัญ: Indian Birthwort, Dutchman’s pipe

ชื่อวิทยาศาสตร์: Aristolochia tagala Cham.

ชื่อวงศ์: -

สกุล: Aristolochia

สปีชีส์: tagala

ชื่อพ้อง:

-Aristolochia angulosa Wall. ex Duch.

-Aristolochia eschscholtzii Ledeb. ex Duchesne

-Aristolochia japonica Miq.

-Aristolochia longifolia Roxb.

-Aristolochia megalophylla K.Schum.

-Aristolochia mindanaensis Warb.

-Aristolochia moluccana Duch.

-Aristolochia nervosa Duch.

-Aristolochia roxburghiana Klotzsch

-Aristolochia sessiflora DC. ex Duch.

-Aristolochia subsagittata Blanco

-Aristolochia tagala Cham.

-Aristolochia timorensis Decne.

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์:

ต้นกระเช้าผีมด เป็นไม้เถาเลื้อย ลำต้นเป็นเถา ผิวเป็นร่องไปตามยาวของลำเถา ลำต้นเมื่อยังอ่อนจะมีขน และขนจะค่อย ๆ หลุดร่วงไปจนเกือบเกลี้ยงหรือเกลี้ยง

ใบ เป็นใบเดี่ยว ออกเรียงสลับ ลักษณะของใบมีหลายแบบ ตั้งแต่รูปไข่ไปจนถึงรูปไข่แกมรูปใบหอก ปลายใบแหลม โคนใบเว้าลึกเป็นรูปหัวใจหรือรูปติ่งหู ส่วนขอบใบเรียบ ใบมีขนาดกว้างประมาณ 5.8-7.6 เซนติเมตร และยาวประมาณ 9.5-16.5 เซนติเมตร ใบที่เจริญเติบโตเต็มที่แล้วจะเกลี้ยงทั้งสองด้าน นอกจากเส้นใบและเส้นใบย่อยที่อาจมีขน แผ่นใบจะมีต่อมลักษณะเป็นจุดเล็ก ๆ กระจัดกระจาย มีเส้นใบออกจากโคนใบ 3-5 เส้น ส่วนเส้นแขนงใบมีข้างละ 3-4 เส้น เส้นใบย่อยเรียงตามขวางใบคล้ายขั้นบันไดและสานกันเป็นร่างแห เส้นร่างแหนั้นจะเห็นได้ชัดทางด้านล่างมากกว่าด้านบน ก้านใบยาวประมาณ 3-6 เซนติเมตร ด้านบนเป็นร่องและมีขนละเอียด ส่วนด้านล่างจะเกลี้ยง

ดอก ออกดอกเป็นช่อ ช่อดอกยาวประมาณ 6-13.5 เซนติเมตร มีขน เป็นดอกที่มีทั้งเกสรเพศผู้และเกสรเพศเมียอยู่ในดอกเดียวกัน กลีบดอกมีเพียงชั้นเดียว เชื่อมติดกันเป็นหลอด ที่โคนหลอดจะมีลักษณะป่องเป็นกระเปาะกลม ๆ มีขนาดกว้างและยาวประมาณ 5-7 มิลลิเมตร เหนือขึ้นไปจะคอดเป็นหลอดเล็ก ๆ กว้างประมาณ 1-2 มิลลิเมตร และยาวประมาณ 1 มิลลิเมตร ปลายกลีบนั้นเบี้ยว ข้างหนึ่งจะยื่นยาวออกไป รูปใบหอก มีขนาดกว้างประมาณ 8 มิลลิเมตร และยาวประมาณ 1.6-2.5 เซนติเมตร ใบประดับมีลักษณะเป็นรูปไข่ ปลายและโคนของใบประดับแหลม ส่วนขอบมีขน ใบประดับมีขนาดกว้างประมาณ 1-2 มิลลิเมตร และยาวประมาณ 2-3 มิลลิเมตร ตามผิวมีขนสั้น ๆ ทั้งสองด้าน ก้านดอกยาวประมาณ 5-8 มิลลิเมตร ดอกมีเกสรเพศผู้ 6 อัน อยู่แนบติดกับก้านเกสรเพศเมีย อับเรณูเป็นรูปรี ยาวได้ประมาณ 1 มิลลิเมตร ยอดเกสรเพศเมียแยกออกเป็นแฉก 6 แฉก เป็นรูปกรวยยาว ปลายมน ส่วนรังไข่อยู่ใต้วงกกลีบ มีลักษณะเป็นรูปทรงกระบอกเล็ก ๆ มีขนาดกว้างประมาณ 1-2 มิลลิเมตร และยาวประมาณ 0.5-1 เซนติเมตร

ผล ลักษณะค่อนข้างกลม รูปไข่ หรือเป็นรูปขอบขนานแกมรี มีขนาดกว้างประมาณ 2.7-4.3 เซนติเมตร และยาวประมาณ 3.3-5.5 เซนติเมตร ส่วนก้านผลยาวได้ประมาณ 3.3-5.8 เซนติเมตร ผลเมื่อแก่จะแตกออกตามยาวจากขั้วไปยังโคน และก้านผลก็จะแตกแยกออกเป็น 6 เส้น โดยที่โคนก้านและปลายผลยังติดกันอยู่ มีลักษณะรูปร่างคล้ายกระเช้า ภายในผลมีเมล็ดหลายเมล็ด สีน้ำตาลอ่อน เมล็ดมีลักษณะเป็นรูปไข่หัวกลับค่อนข้างป้อม หรืออาจเว้าเล็กน้อยเป็นรูปหัวใจกลับ มีปีก ขนาดกว้างประมาณ 7-8 มิลลิเมตร และยาวประมาณ 5-8 มิลลิเมตร ด้านหนึ่งผิวเรียบ ส่วนอีกด้านมีตุ่มขนาดเล็กกระจัดกระจายอยู่ห่าง ๆ

สภาพนิเวศวิทยา: พบตามป่าดิบ ป่าเบญจพรรณ ที่โล่งแจ้งและบนดินปนทราย บนพื้นที่ความสูงจากระดับน้ำทะเล 5-1,030

ถิ่นกำเนิด: เขตร้อนและเอเชียกึ่งเขตร้อน ไปจนถึงควีนแลนด์ตะวันออกเแฉียงเหนือ

การกระจายพันธุ์: เกาะอันดามัน, อัสสัม, บังคลาเทศ, หมู่เกาะบิสมาร์ก, บอร์เนียว, กัมพูชา, จีนกลางตอนใต้, จีนตะวันออกเฉียงใต้, เทือกเขาหิมาลัยตะวันออก, อินเดีย, จาวา, เกาะซุนดา, มาลายา, มาลูกู, เมียนมาร์, เนปาล, นิวกินี, เกาะนิโคบาร์, ฟิลิปปินส์ ควีนส์แลนด์, หมู่เกาะโซโลมอน, สุลาเวสี, สุมาตรา, ไต้หวัน, ไทย, เวียดนาม, ออสเตรเลียตะวันตก, ตรินิแดด-โตเบโก