Select your language TH EN
เภสัชวัตถุ พืชวัตถุ  thai-herbs.thdata.co thdata.co

อ่านบทความอัตโนมัติ



ชื่อไทย: ฟักข้าว

ชื่อท้องถิ่น: มะข้าว (แพร่)/ ขี้กาเครือ (ปัตตานี)/ พุกู้ต๊ะ (แม่ฮ่องสอน)/ ผักข้าว (ตาก ภาคเหนือ)

ชื่อสามัญ: Baby jackfruit, Cochinchin gourd, Spiny bitter gourd, Sweet gourd

ชื่อวิทยาศาสตร์: Momordica cochinchinensis (Lour.) Spreng.

ชื่อวงศ์: CUCURBITACEAE

สกุล: Momordica 

สปีชีส์: cochinchinensis

ชื่อพ้อง: 

-Momordica macrophylla Gage

-Momordica meloniflora Hand.-Mazz.

-Momordica mixta Roxb.

-Momordica ovata Cogn.

-Momordica sphaeroidea Blanco

-Momordica suringarii Cogn.

-Muricia cochinchinensis Lour.

-Zucca commersoniana Ser.

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์:

ฟักข้าว thai-herbs.thdata.co | ฟักข้าว สรรพคุณ สมุนไพร ไทย

ต้นฟักข้าว เป็นไม้เถาเลื้อยล้มลุก อายุหลายปี ลำต้นหนาเกลี้ยง มีมือพันเกาะออกตามซอกใบ เถาแก่มีเหง้าใต้ดิน เถากลมมีขนนุ่ม เถาแก่ไม่มีขน


ฟักข้าว thai-herbs.thdata.co | ฟักข้าว สรรพคุณ สมุนไพร ไทย

ใบ เป็นใบเดี่ยว เรียงสลับ แผ่นใบไม่มีแฉก หรือเป็นแฉกรูปฝ่ามือ 3-5 แฉก รูปไข่ หรือเกือบกลม เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 10-15 เซนติเมตร ปลายแฉกแหลม โคนเว้ารูปหัวใจ ขอบเรียบ หรือกึ่งหยักซี่ฟัน ก้านใบยาว 2.8-5.5  เซนติเมตร มีต่อม 2-5 ต่อม ตามก้านใบและโคนใบ


ฟักข้าว thai-herbs.thdata.co | ฟักข้าว สรรพคุณ สมุนไพร ไทย ฟักข้าว thai-herbs.thdata.co | ฟักข้าว สรรพคุณ สมุนไพร ไทย

ดอก ออกดอกแยกเพศต่างต้น ดอกเดี่ยว หรือออกเป็นกระจุกที่ซอกใบ ยาวประมาณ 6-8 ซม. กลีบดอก 5 กลีบ สีขาวอมเหลืองอ่อน สามกลีบในมีสีดำบริเวณโคนดอกด้านใน ดอกเพศผู้ ก้านดอกยาวประมาณ 5-15  เซนติเมตร ใบประดับรูปไตหรือเกือบกลม กว้างประมาณ 2.5-5  เซนติเมตร ยาวประมาณ 2.8-3.2  เซนติเมตร ผิวด้านในมีขน กลีบเลี้ยง รูปไข่แกมรูปขอบขนาน กว้างประมาณ 4-6 มิลลิเมตร ยาวประมาณ 1-1.5  เซนติเมตร หนาคล้ายแผ่นหนังเกลี้ยง หรือมีขนสากประปราย กลีบดอกรูปรีแกมรูปขอบขนาน ยาวประมาณ 4-5  เซนติเมตร  มีเส้นตามยาวชัดเจน ดอกเพศเมีย ก้านดอกยาวประมาณ 3-10  เซนติเมตร ใบประดับรูปรี กลีบเลี้ยงรูปแถบ แกมรูปขอบขนาน ยาวประมาณ 5-10 มิลลิเมตร กลีบดอกเหมือนดอกเพศผู้ รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ รูปรีแกมรูปขอบขนาน ยาวประมาณ 1-1.5  เซนติเมตร ผิวมีตุ่มขรุขระ


ฟักข้าว thai-herbs.thdata.co | ฟักข้าว สรรพคุณ สมุนไพร ไทย ฟักข้าว thai-herbs.thdata.co | ฟักข้าว สรรพคุณ สมุนไพร ไทย

ผล ลักษณะผลรูปไข่ รีหรือกลม กว้างประมาณ 5-8  เซนติเมตร ยาวประมาณ 6-12  เซนติเมตร ผลอ่อนสีเขียวอมเหลือง เมื่อแก่จะเปลี่ยนเป็นสีส้มหรือแดง ผิวเป็นหนามสั้นทั้งผล เมล็ดแบน รูปกลมหรือรี เปลือกหุ้มสีน้ำตาลดำ ขอบเมล็ดโดยรอบมีรอยหยัก ลักษณะเหมือนรอยถูกกัด ผิวมีลายเส้น เมล็ดมีจำนวนมาก 

สภาพนิเวศวิทยา: พบมักขึ้นตามลำห้วย พบตามที่รกร้าง หรือชายป่าเบญจพรรณ ตั้งแต่ใกล้ระดับน้ำทะเลจนถึงที่สูงประมาณ 1,000 เมตร

ถิ่นกำเนิด: เอเชียเขตร้อนและกึ่งเขตร้อนรัฐควีนส์แลนด์

การกระจายพันธุ์: อัสสัม, บังกลาเทศ, บอร์เนียว, จีนใต้-กลาง, จีนตะวันออกเฉียงใต้, เทือกเขาหิมาลัยตะวันออก, อินเดีย, จาวา, ลาว, มาลายา, มาลูกู, เมียนมาร์, นิวกินี, ฟิลิปปินส์, ควีนส์แลนด์, สุลาเวสี, สุมาตรา, ไต้หวัน, ไทย, ทิเบต, เวียดนาม, เกาะอันดามัน, เกาะนิโคบาร์, ตรินิแดด-โทบัก

ฟักข้าว thai-herbs.thdata.co | ฟักข้าว สรรพคุณ สมุนไพร ไทย

การปลูกและการขยายพันธุ์: ขยายพันธุ์โดยการเพาะเมล็ด

สรรพคุณ:

-ตำรายาไทย

*ใบ รสเย็น สรรพคุณ แก้ไข้ตัวร้อน ถอนพิษอักเสบ

*เมล็ด รสมัน สรรพคุณ บำรุงปอด แก้ฝีในปอด

*ราก รสเบื่อเย็น สรรพคุณ ถอนพิษทั้งปวง

องค์ประกอบทางเคมี: -

การศึกษาทางเภสัชวิทยา: 

-มีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ มีฤทธิ์ยับยั้งเซลล์มะเร็ง ในส่วนของผู้วิจัยเองพบว่าโปรตีนจากเมล็ดของฟักข้าวซึ่งได้แก่ cochinin A และ cochinin B มีคุณสมบัติยับยั้งการสร้างโปรตีนภายในเซลล์โดยเฉพาะเซลล์มะเร็ง โปรตีนในเมล็ดฟักข้าวมีคุณสมบัติที่เรียกว่ายับยั้งการทำงานของไรโบโซม (Ribosome-inactivating proteins) ทำให้ไม่เกิดการสังเคราะห์ของโปรตีนภายในเซลล์ ซึ่งมีความเฉพาะเจาะจงต่อเซลล์มะเร็งและเซลล์ที่ติดเชื้อไวรัส ผู้วิจัยได้ทำการจดสิทธิบัตรของโปรตีนในเมล็ดฟักข้าวไว้แล้ว และได้ตีพิมพ์ผลงานในวารสารในระดับนานาชาติ

การศึกษาทางพิษวิทยา: -

การใช้ประโยชน์:

-อาการคันหนังศีรษะ รังแค บำรุงเร้นผม ใช้รากฟักข้าวแช่น้ำสระผม ช่วยทำให้ผมดกดำขึ้น แก้ปัญหาผมร่วง แก้อาการคันหนังศีรษะ รังแค และช่วยฆ่าเหาได้อีกด้วย

-ผลรวมถึงเนื้อเยื่อหุ้มเมล็ด สีแดงสด มีคุณค่าทางโภชนาสูงผลฟักข้าวประกอบด้วย สารเบตาแคโรทีนสูงมาก มากกว่าแครอทถึง 10 เท่า นอกจากนี้ผลของฟักข้าวยังอุดมไปด้วยสารไลโคปีน และกรดไขมันไม่อิ่มตัวสูง มีการสกัดเอาสารสำคัญเหล่านี้เพื่อใช้เป็นส่วนประกอบสำคัญในการทำเครื่องสำอางสำหรับใช้บนใบหน้า เพื่อชะลอความเหี่ยวย่นบนใบหน้า เนื่องจากสารสำคัญเหล่านี้มีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระสูง

-ผลแก่ ปลอกเปลือกใช้เนื้อในการปรุงอาหารได้ทั้งผัด แกง ผลสุกนำมาทำเป็นเครื่องดื่มสมุนไพรบำรุงร่างกาย

-ใบ ยอดอ่อนและผลอ่อน นำมานึ่งหรือลวกจะให้รสหวานกว่าต้ม ใช้เป็นอาหารผักเคียงหรือผักจิ้ม 

-คนสมัยก่อนนำผลฟักข้าวอ่อนสีเขียวเป็นอาหาร เนื่องจากรสชาติเนื้อฟักข้าว เหมือนมะละกอ วิธีการนำมารับประทานโดยการนำมาลวกหรือต้มให้สุก จิ้มกินกับน้ำพริก หรือใส่แกง ส่วนยอดอ่อน ใบอ่อน นำมาเป็นผักได้ โดยการนึ่งหรือลวกให้สุก เช่นเดียวกับผลอ่อนนำไปปรุงเป็นแกง เช่น แกงแค น้ำปรุงสามรส หรือจิ้มน้ำพริกได้เช่นเดียวกัน ใน

-ในประเทศเวียดนาม ใช้ฟักข้าวเป็นองค์ประกอบในอาหารพื้นบ้านหลายชนิด เนื่องจากสีแดงที่สดใสของฟักข้าวและคุณค่าทางอาหาร นอกจากนี้นักวิจัยชาวเวียดนามได้ผสมเนื้อฟักข้าวลงในข้าวเพื่อให้เด็กนักเรียนชนบทที่ขาดวิตามินเอได้ทาน




ข้อมูลในระบบนี้ จัดทำขึ้นเพื่อให้ความรู้ ประกอบการเรียนการสอน | copyright © thai-herbs.thdata.co

สร้างบทความของคุณ โดยวิธีการง่ายๆ



แชร์ข้อมูล




ข้อมูลอื่นๆที่เกี่ยวข้อง