Select your language TH EN

เภสัชวัตถุ พืชวัตถุ thai-herbs.thdata.co thdata.co

โรคพยาธิลำไส้อาการแพ้ อักเสบจากแมลงสัตว์กัดต่อย CUCURBITACEAE วงศ์ฟักแฟง วงศ์แตง สมุนไพรในงานสาธารณสุขมูลฐาน พืชจำพวกเถาเครือ

อ่านบทความอัตโนมัติ

ชื่อไทย: ฟักทอง

ชื่อท้องถิ่น: ฟักทอง มะฟักแก้ว(เหนือ)/ มะน้ำแก้ว(เลย)/ น้ำเต้า (ใต้)/ หมักอื้อ(เลย, ปราจีนบุรี)/ หมากฟักเหลือง (ฉาน, แม่ฮ่องสอน)

ชื่อสามัญ: Musky Gourd, Pumdiu

ชื่อวิทยาศาสตร์: Cucurbita moschata Decne.

ชื่อวงศ์: CUCURBITACEAE

สกุล: Cucurbita

สปีชีส์: moschata

ชื่อพ้อง:

-Cucumis rapallito (Carrière) Carrière

-Cucurbita farinae Mozz. ex Naudin

-Cucurbita maxima var. triloba Millán

-Cucurbita maxima var. turgida L.H.Bailey

-Cucurbita maxima var. zapallito (Carrière) Millán

-Cucurbita maxima var. zipinka Millán

-Cucurbita pileiformis M.Roem.

-Cucurbita rapallito Carrière

-Cucurbita sulcata Blanco

-Cucurbita turbaniformis M.Roem.

-Pepo maximus (Duchesne) Peterm.

-Pileocalyx elegans Gasp.

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์:

ต้นฟักทอง เป็นไม้เถาเลื้อยล้มลุก อายุปีเดียว ลำต้นเป็นเถาเลื้อยไปตามพื้นดิน และต้องมีหลักยึด ตามลำต้นมีมือไว้เกาะปลายมีเกาะแยกเป็นหนวด 3-4 เส้น ลำต้นอ่อนมักเป็น 5 เหลี่ยมหรือกลม เถายาว ใหญ่ และมีขนสากๆ ปกคลุมทั่วไป

ใบ เป็นใบเดี่ยวออกตามลำต้น ใบของฟักทองเป็นแผ่นใหญ่สีเขียวเนื้อใบนุ่ม ใบรูปร่าง 5-7 เหลี่ยม หรือเกือบกลม ขอบใบมีหยักเว้าลึก 5-7 หยัก หรือแยกออกเป็น 5 หยัก กว้างประมาณ 10-20 เซนติเมตร ยาวประมาณ 15-30 เซนติเมตร มีขนสากๆ มือปกคลุมอยู่ทั่วทั้งใบ

ดอก ออกดอกเดี่ยวออกตามง่ามใบและที่ส่วนยอดของเถา ลักษณะของดอกเป็นรูปกระดิ่งสีเหลือง ในดอกตัวเมียเมื่อบานเต็มที่แล้ว จะมองเห็นผลเล็กๆ ติดอยู่ที่ใต้กลีบดอก

ผล ลักษณะผลมีขนาดใหญ่หรือมีรูปร่างและขนาดแตกต่างกันตามพันธุ์ อาจมีรูปร่างตั้งแต่กลมจนถึงค่อนข้างแป้น ผลลักษณะเป็นพูกลมจะมีทั้งทรงแบนและทรงสูง เปลือกของผลจะแข็งมีทั้งสีเขียวหรือสีน้ำตาลแดงขึ้นกับ ชนิดของฟักทอง เนื้อในผลสีเหลืองอมส้มหรือเหลืองอมเขียว มีเมล็ดจำนวนมากเมล็ด รูปไข่ แบน

สภาพนิเวศวิทยา: พบได้ทั่วไป

ถิ่นกำเนิด: โบลิเวียไปจนถึงเหนืออาร์เจนตินา

การกระจายพันธุ์: -

การปลูกและการขยายพันธุ์: ขยายพันธุ์โดยการเพาะเมล็ด

สรรพคุณ:

-ตำรายาไทย

*ราก รสเบื่อเอียน สรรพคุณ แก้พิษสัตว์กัดต่อย แก้กามตายด้าน

*เมล็ด รสมันเบื่อสรรพคุณ ขับพยาธิในท้อง

องค์ประกอบทางเคมี: -

การศึกษาทางเภสัชวิทยา: -

การศึกษาทางพิษวิทยา: -

การใช้ประโยชน์:

-โรคพยาธิตัวตืด ใช้เมล็ดฟักทองประมาณ 50 กรัม นำมาตำให้ละเอียดแล้วผสมกับน้ำตาล นม และเติมน้ำลงไปจนได้ประมาณ 500 มิลลิลิตร แล้วนำมาแบ่งรับประทานเป็น 3 ครั้ง ทุก ๆ 2 ชั่วโมง

-อาการพิษจากแมลงกัดต่อยใช้ นำรากนำมาต้มดื่มช่วยถอนพิษจากแมลงกัดต่อย

-ช่วยทำให้อารมณ์ดี เนื่องจากฟักทองสารที่ช่วยในการสร้าง Serotonin ซึ่งมีผลต่ออารมณ์

-ช่วยควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด เนื่องจากเปลือกฟักทองมีคุณสมบัติในการกระตุ้นการหลั่งอินซูลินในร่างกาย ซึ่งช่วยควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด ป้องกันการเกิดโรคเบาหวาน

-ช่วยลดน้ำหนัก เนื่องจากฟักทองมีกากใยที่สูงมาก มีแคลอรีและไขมันน้อย จึงเหมาะกับผู้ที่ต้องการลดความอ้วนและควบคุมน้ำหนักได้เป็นอย่างดี เพียงแค่รับประทานฟักทองหนึ่งถ้วยหรือ 3 กรัม จะทำให้ร่างกายรู้สึกอิ่มได้นานขึ้น

-ผล อุดมไปด้วยวิตามินและแร่ธาตุมากมายที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย เช่น วิตามินเอ วิตามินบี 1 วิตามินบี 2 วิตามินบี 3 วิตามินบี 5 วิตามินบี 6 วิตามินซี วิตามินอี ธาตุฟอสฟอรัส ธาตุแคลเซียม ธาตุโพแทสเซียม ธาตุโซเดียม ธาตุแมงกานีส ธาตุเหล็ก ซิงค์ เป็นต้น

-ผล มีกากใยสูง อุดมด้วยวิตามินเอและสารต่อต้านการผสมกับออกซิเจนกับเกลือแร่ และมี “กรดโพรไพโอนิก” กรดนี้ทำให้เซลล์มะเร็งให้อ่อนแอลง

-ยอดอ่อน ใบอ่อน ดอกตูม นำไปลวกหรือต้มให้สุกรับประทานร่วมกับน้ำพริก หรือประกอบอาหาร เช่นแกงเลียง แกงส้ม ผลแก่ นำไปประกอบอาหาร เช่น แกงเลียง ผัด

-เนื้อผลแก่ นำมาปรุงอาหารได้หลายชนิด เช่น พายฟักทอง ซุปฟักทอง เทมปุระ แกง กินกับน้ำพริก น้ำฟักทองคั้นสด ฟักทองผัดไข่ มีฤทธิ์ลดน้ำตาลในเลือด

-เมล็ด มีสารคิวเคอร์บิทีน ช่วยขับพยาธิตัวตืด ใช้เป็นอาหารว่าง น้ำมันจากเมล็ดฟักทองนิยมใช้ปรุงอาหารในยุโรปตะวันออกและตะวันออกกลาง

-ในประเทศตะวันตก นิยมนำฟักทองมาเจาะเป็นช่อง มีจมูก ตา แล้วใส่เทียน หรือดวงไฟข้างในเพื่อฉลองในวันฮาโลวีน เรียกว่า แจคโอแลนเทิน (Jack-o’-lantern pumpkin)