Select your language TH EN

เภสัชวัตถุ พืชวัตถุ thai-herbs.thdata.co thdata.co

โรคเบาหวาน RUBIACEAE วงศ์เข็ม พืชจำพวกต้น

อ่านบทความอัตโนมัติ

ชื่อไทย: หนามแท่ง

ชื่อท้องถิ่น: เคด กะแทง (กลาง ตะวันออกเฉียงเหนือ เหนือ)/ หนามเค็ด (จันทบุรี)/ เคล็ด (กลาง)/ เคล็ดทุ่ง (ใต้)/ แท้ง (เหนือ นครราชสีมา ประจวบคีรีขันธ์)/ หนามแท่ง (เหนือ ราชบุรี นครราชสีมา ประจวบคีรีขันธ์)

ชื่อสามัญ: -

ชื่อวิทยาศาสตร์: Catunaregam tomentosa (Blume ex DC.)Triveng

ชื่อวงศ์: RUBIACEAE

สกุล: Catunaregam

สปีชีส์: tomentosa

ชื่อพ้อง:

-Gardenia dasycarpa Kurz

-Gardenia tomentosa Blume ex DC.

-Randia dasycarpa (Kurz) Bakh.f.

-Randia tomentosa (Blume ex DC.) Hook.f.

-Xeromphis tomentosa (Blume ex DC.) T.Yamaz.

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์:

ต้นหนามแท่ง เป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็ก สูงประมาณ 4-10เมตร ลำต้นและกิ่งก้านทรงกระบอก เปลือกสีน้ำตาล กิ่งก้านมีหนามแข็ง แหลม ยาวประมาณ 1-2 นิ้ว ออกเป็นคู่ตรงข้ามกัน กิ่งแตกออกเกือบขนานกับพื้น เมื่อต้นสูงราว 2 เมตร จะมีลักษณะยอดบิดคดไปมา คล้ายไม้บอนไซ พุ่มยอดรูปปลายตัด

ใบ เป็นใบเดี่ยว เรียงตรงข้าม รูปไข่กว้าง หรือรูปไข่แกมวงรี กว้างประมาณ 3-5 เซนติเมตร ยาวประมาณ 5-7 เซนติเมตร ใบมักเรียงชิดติดกันเป็นกระจุก ตามกิ่งใหญ่ ฐานใบสอบเรียว ปลายใบกลมหรือมน มีติ่งหนาม ขอบใบเรียบ มักม้วนลงเล็กน้อย แผ่นใบมีขนหนานุ่ม แผ่นใบกึ่งหนาคล้ายแผ่นหนัง ด้านบนมีสีเข้มกว่าด้านล่าง ผิวใบด้านล่างมีขนสีเทานวล เส้นแขนงใบข้างละ 6-12 เส้น เส้นใบย่อยแบบร่างแหชัดเจนทางด้านบน หูใบอยู่ระหว่างก้านใบ เป็นรูปสามเหลี่ยม กว้างประมาณ 3-5 เซนติเมตร ยาวประมาณ 5-8 เซนติเมตร ร่วงง่าย ก้านใบยาวประมาณ 3-5 มิลลิเมตร มีขนสั้นหนานุ่ม

ดอก ออกดอกเดี่ยว หรือออกกระจุกที่ปลายกิ่ง ดอกมีขนาดเล็ก มี 2-6 ดอก กลีบดอกสีขาว เมื่อแก่เปลี่ยนเป็นสีเหลือง กลิ่นหอม กลีบดอกโคนเชื่อมติดกัน ปลายแยกเป็น 8-10 แฉก รูปใบหอกกลับแกมรูปไข่ กว้างประมาณ 4-6 มิลลิเมตร ยาวประมาณ 1-1.5 เซนติเมตร ปลายแหลม บิดเป็นกังหันเล็กน้อย เกสรเพศผู้ติดระหว่างแฉกกลีบดอก มีจำนวนเท่ากับแฉกกลีบดอก อับเรณูสีน้ำตาลอ่อน รูปขอบขนาน ปลายแหลม บิดเป็นกังหันเล็กน้อย เกสรเพศเมีย มีรังไข่ใต้วงกลีบ ออวุลจำนวนมาก ก้านเกสรเพศเมียหนา ยอดเกสรเพศเมียเป็น 2 แฉก ขนาดใหญ่ สีครีม กลีบเลี้ยงโคนเชื่อมติดกันเป็นหลอด ยาวประมาณ 5-6 มิลลิเมตร มีขน ปลายแยก เป็น 8-10 แฉก รูปใบหอก ยาวประมาณ 3-5 มิลลิเมตร

ผล ลักษณะผลสดรูปไข่ ค่อนข้างกลม เส้นผ่าศูนย์กลาง 2-4 เซนติเมตร มีเนื้อ มีขนเหมือนกำมะหยี่สีน้ำตาลปกคลุม นุ่ม เมื่อแห้งแล้ว ไม่แตก เมล็ดมีขนาดเล็ก จำนวนมาก รูปรี หรือรูปไข่แกมรูปรี ปลายผลมีกลีบเลี้ยงติดทนเห็นหลอดและแฉกเด่นชัด

สภาพนิเวศวิทยา: พบตามป่าเต็งรัง ป่าดิบ ป่าแล้ง ป่าละเมาะ ที่รกร้าง ป่าชายหาด หรือทุ่งหญ้า พื้นที่โล่ง พบที่ความสูงตั้งแต่ใกล้ระดับน้ำทะเลจนถึง ประมาณ 300 เมตร

ถิ่นกำเนิด: อินโดจีนไปจนถึงมาเลเซียตะวันตก

การกระจายพันธุ์: กัมพูชา, จาวา, ลาว, แหลมมลายู, เมียนมาร์, ไทย, เวียดนาม

การปลูกและการขยายพันธุ์: ขยายพันธุ์โดยการเพาะเมล็ด

สรรพคุณ:

-ตำรายาไทย

*ทั้งต้น รสเฝื่อนเล็กน้อย ปรุงยารักษาโรคเบาหวาน แก้โรคมะเร็งต่างๆ เช่น มะเร็งตับ มะเร็งในกระดูก แก้วัณโรค ผลแก่ ใช้ตีกับน้ำ เป็นยาสระผม ซักผ้า เบื่อปลา

องค์ประกอบทางเคมี: -

การศึกษาทางเภสัชวิทยา: -

การศึกษาทางพิษวิทยา: -

การใช้ประโยชน์:

-ช่วยทำความสะอาดผ้าและผม ใช้เนื้อในรอบเมล็ดสีดำนำมาขยี้กับน้ำทำให้เกิดฟอง ใช้ซักผ้าหรือสระผม

-ช่วยทำให้ผมเงางาม สระผมให้ผมเงางาม ใช้เนื้อในรอบเมล็ดสีดำขยี้ผสมกับน้ำมวก (น้ำแช่/ซาวข้าว) ใช้สระผม ทำให้ผมนุ่ม เงางาม

-ประเทศแถบอินโดจีน ใช้ใบ แก้ไข้ ขับปัสสาวะ